Het bakken van een appeltaart geeft veel meer ontwikkelingskansen dan je zo op het eerste gezicht zou denken. In iedere leeftijdsfase is er voor kinderen wat nieuws te leren.
Als kinderen nog klein zijn dan is het heel belangrijk om ze allerlei zintuigervaringen te geven die aan begrippen gekoppeld kunnen worden. Iets is heet, ruw, zacht, scherp, zoet, zuur enz. Door deze dingen ook te benoemen leren kinderen aan hun ervaring een begrip te koppelen: oh, dit heet scherp of wat ik nu proef heet zuur. Verder kun je denken aan termen als “veel”, “een beetje” of “weinig”. Hoe groter kinderen worden hoe meer je er nog andere dingen er bij kunt gaan betrekken zoals getalbegrip (twee eieren) en gevoel voor hoeveelheden en gewichten (100 gram meel maar 1 gram zout).
Daarbij is het heel belangrijk dat kinderen kunnen leren ervaren en begrijpen hoe processen zich voltrekken. Heel veel kinderen zien niet meer het hele proces van het ontstaan van iets waardoor het moeilijk te begrijpen is hoe je stap voor stap iets aan kunt pakken om iets voor elkaar te krijgen.
Je zou kunnen beginnen met eerst regelmatig een appeltaart te bakken en de kinderen laten ervaren hoe je dat doet en wat er allemaal aan te pas komt om zo’n taart uiteindelijk op te kunnen eten. Later kun je ook het maken van een boodschappenlijstje, lezen (in het kookboek kijken wat je nodig hebt), rekenen (hoeveel heb ik nodig als ik de appeltaart de helft groter wil maken dan het recept aangeeft), het afrekenen van de boodschappen (hoeveel kost het en wat krijg ik terug als ik met een briefje van 20 euro betaal), begrip van geld (later op de kassabon kijken en uitrekenen wat een appeltaart nu eigenlijk kost als je hem zelf maakt en vergelijken met een kant-en-klare appeltaart) enz. enz.
Het hele proces van geld, waar het vandaan komt (geld haal je gewoon “uit de muur” toch?) en hoe het betalen in zijn werk gaat is voor kinderen tegenwoordig niet meer goed zichtbaar. Doordat we steeds meer gaan pinnen is het geld en hoe betalen nu eigenlijk in zijn werk gaat voor kinderen steeds minder tastbaar dus minder begrijpelijk geworden.
Het hele proces van het schillen van de appels (oh, wat ruiken ze lekker en wat smaken ze lekker zuur en fris), het kneden van het deeg (het plakt maar als het helemaal goed gekneed is en de verhouding meel en de rest van de ingrediënten goed is dan komt het als vanzelf van je handen los en kun je het in een mooie bal kneden), een beetje kaneel (ruikt lekker kruidig en geeft de bijzondere smaak aan appeltaart), de suiker is zoet en we doen er maar een beetje zout in want anders smaakt het niet lekker enz. enz. Al deze dingen echt benoemen en combineren met eigen ervaring van smaak, reuk, hoe voelt het, hoe ziet het eruit (meel heeft een andere structuur dan suiker) geeft een schat aan indrukken en leert kinderen hoe je zelf iets kunt maken. Bovendien wordt al strooiend, wegend, knedend de motoriek van de kinderen op een vanzelfsprekende en natuurlijke manier ontwikkeld.
Verder leren kinderen geduld te hebben en iets ook echt af te maken. Als je halverwege “geen zin” meer hebt dan krijg je uiteindelijk geen appeltaart. Dus je moet datgene waar je aan begonnen bent ook afmaken om echt resultaat te kunnen zien. Voor het leren op school is dat een belangrijke ervaring. Je moet de taart in de oven zetten en af en toe kijken of hij al bruin begint te worden. De oven is heet en je moet heeeeeeel voorzichtig kijken. Dan zie je dat heel langzaam de randjes aan de buitenkant bruin gaan worden en de boter aan de deegrand belletjes maakt als de taart bakt. Daarna moet de taart een beetje afkoelen voordat je hem uit de vorm kunt halen want anders is hij nog te zacht en breekt de rand gemakkelijk.
Wat een feest als hij helemaal klaar is. Nee, niet alles zelf opeten. We gaan hem delen en we brengen ook een stukje naar oma of de buurvrouw want die vindt appeltaart heeeeel lekker. Dan breng je ook het sociale aspect erin en maak je ineens niet alles voor jezelf maar laat je ook de ander delen in wat jij gemaakt hebt en genieten van iets waar jij energie in hebt gestopt.
Kinderen leren het meest van herhaling en zelf doen. Dus hoe vaker je appeltaart bakt, hoe meer je kinderen zelf kunt laten doen. Als de kinderen daar aan toe zijn dan kunnen ze leren alles af te wegen. Een weegschaal met een wijzer is in het begin gemakkelijker af te lezen dan een digitale weegschaal: zoveel meel in de kom doen totdat de wijzer op dit streepje komt. Gaandeweg gaan kinderen dan de relatie zien tussen de cijfers op de weegschaal en de hoeveelheid die nodig is om bij precies dit streepje uit te komen. Pas als kinderen goed getallen af kunnen lezen en de principes van iets afwegen begrijpen, kun je een digitale weegschaal gaan gebruiken. .
Door regelmatig dit soort dingen te doen, leren kinderen dat de dingen in een volgorde gedaan moeten worden (heeeeel belangrijk voor het leerproces op school). Eerst het deeg in de vorm, dan de appels mengen met de suiker, de rozijnen, de kaneel en alles wat je er nog meer bij wilt doen, dan afdekken met wat rolletjes deeg die je plat drukt zodat de appeltaart er nog mooi uitziet ook.
Het afschillen en snijden van de appels (fijne motoriek) en goed leren kijken wat je doet, het deeg in de vorm doen (overal even dik en gelijkmatig – fijne motoriek en goed leren kijken wat je doet), de appeltjes er netjes inleggen, de deegrolletjes maken om een raster op de taart te kunnen maken (fijne motoriek) enz. enz.
Je hoeft je natuurlijk niet alleen tot het maken van appeltaart te beperken. Alles wat je in de keuken samen met kinderen kunt maken, of dat nu een fruitsalade, pizza, appelmoes of iets anders is, geeft een grote hoeveelheid aan zintuigindrukken en mogelijkheden om hun motoriek te ontwikkelen. Als eenmaal je oog daarvoor geopend is dan kun je zelf ontelbare ontwikkelingskansen voor de kinderen vinden. Terwijl jij kookt kun je voor de kinderen kleine dingen zoeken waarmee ze jou kunnen helpen. Hoe groter de kinderen wordt hoe meer ze zelfstandig kunnen doen. Wat trots ben je dan als kind als je je eerste appeltaart helemaal zelf gebakken hebt!