Doorzettingsvermogen speelt een belangrijke rol bij het leren op school. Steeds meer kinderen geven het bij het minste of geringste probleem op en wachten tot ze geholpen worden. Soms hebben ze zelfs een-op-een-begeleiding nodig om tot leren te kunnen komen.
Doorzettingsvermogen is een echte vaardigheid die door oefening en ervaring geleerd moet worden en die, zoals geen enkele vaardigheid, aan komt waaien.
In onze tegenwoordige tijd wordt het ons aan alle kanten gemakkelijk gemaakt en dat willen we ook graag. “Gemak dient de mens” toch? Of misschien niet in alle gevallen?
Voor kinderen is het heel belangrijk om te leren dat je meestal niet zomaar iets kunt. Vaak moet je oefenen en er echt wat voor doen. Ook voor je jonge kind is het heel belangrijk dat het leert om zich in te spannen om wat voor elkaar te krijgen. Dat geldt overigens voor iedere leeftijd want in elke fase van de ontwikkeling.
Wij ontnemen onze kinderen die enorm belangrijke kansen om zelf een leerproces in te gaan als we ze teveel helpen, teveel voor hen doen, hen teveel ontzien en hen te passief laten zijn. De kans is dan redelijk groot dat ze in algemeen passief gedrag terecht komen waarbij ze wachten tot (en verwachten dat) de dingen wel voor hen gedaan worden. Er is dan een flink risico dat ze in het leerproces op school ook een passieve houding aannemen in de veronderstelling dat de juf of meneer er wel voor zal zorgen dat ze dingen leren. Ze weten dan niet goed hoe ze zelf hun energie en aandacht moeten richten om een eigen leerproces in te kunnen gaan.
Als je kind dan op de basisschool of daarna in het voortgezet onderwijs, (waar nog meer van hem verwacht wordt) komt en er, naar verloop van tijd, steeds meer echte “prestaties” verwacht worden dan kan het zijn dat je kind niet goed weet HOE het iets moet presteren. Je ziet dan dat sommige kinderen het al opgeven voordat ze echt “hun best” gedaan of het “echt geprobeerd” hebben. Het probleem hierbij is dat wij, als volwassenen wel weten wat “je best doen” of “echt proberen” inhoudt maar dat het kind vaak geen idee heeft wat je daar mee bedoelt. Het heeft gewoon de ervaring niet om dat te kunnen doen. Het doet dan even wat en heeft het gevoel dat het echt “geprobeerd” heeft.
Zèggen dat het moet “proberen” of dat het zijn “best moet doen” helpt niet omdat het kind daar geen ervaring aan kan koppelen en er dus zich ook geen voorstelling van kan maken, laat staan dat kan “reproduceren”. We zeggen dan dat de informatie het ene oor in en het andere weer uit gaat omdat die woorden geen beleefde inhoud voor hem hebben. Het kind heeft daar geen houvast aan terwijl jij misschien vindt dat het allemaal heel vanzelfsprekend is. Dat kan tot heel frustrerende situaties en misverstanden leiden in de relatie ouders-kinderen en leerkracht-kinderen. Het feit dat je kind het gewoon niet kan omdat het de nodige ervaring niet heeft, wordt heel gemakkelijk over het hoofd gezien.
Als je doorzettingsvermogen als vaardigheid door het DOEN niet geleerd hebt dan kan het heel moeilijk zijn om dat vermogen in het leerproces op school, ALLEEN IN JE HOOFD voor het leren, wel te hebben. Het probleem van deze tijd is dat het veel kinderen, op allerlei gebied, heel gemakkelijk gemaakt wordt en dat er nauwelijks inspanning gevraagd wordt. Je ziet dan ook dat veel kinderen bijvoorbeeld heel snel moe zijn omdat ze gewoon niet gewend zijn om gericht bezig en actief te zijn en om ergens echt moeite voor te moeten doen. Dan voelt jezelf inspannen al heel snel vervelend en ga je dat ontlopen.
Het leren op school kan voor kinderen een moeilijk en soms ook moeizaam proces zijn. Als kinderen heel snel opgeven en innerlijk “afhaken” dan kan dat alleen al een grote belemmering voor het leerproces opleveren. Als er nog meer vaardigheden onvoldoende ontwikkeld zijn dan komt het kind al snel in problemen.
Voor het leren op de basisschool moet je als kind heel veel vaardigheden tegelijkertijd in kunnen zetten. We staan daar als volwassenen niet bij stil maar je kunt je wel voorstellen dat het heel moeilijk is als je iets moet leren waarvoor je eigenlijk de benodigde vaardigheden (nog) niet hebt. Als wij, als volwassenen, iets niet kunnen is dat een probleem maar wij kunnen nog beredeneren waarom we iets niet kunnen en een oplossing zoeken. Bij kinderen zie je vaak dat ze door middel van gedrag op problemen gaan reageren. Het is voor hen vaak moeilijk om wat hen dwars zit onder woorden te brengen. Ze zijn wat en hoe ze zijn en kunnen zichzelf ook niet met anderen vergelijken.
Je kind kan zich dan tot een kind ontwikkelen dat helemaal opgeeft en zich terugtrekt of tot een kind dat de confrontatie opzoekt en als lastig of opstandig wordt gezien.
Wetenschappelijk onderzoek