Het is voor kinderen heel belangrijk om te leren om volgens een plan en gestructureerd iets aan te pakken. Dat klinkt veel groter dan het is maar desalniettemin is het een probleem als kinderen het niet kunnen. Die kinderen doen gewoon wat en dan moet de uitval het goed maken.
Dat wil niet altijd zeggen dat je een gedetailleerd en uitgewerkt plan moet hebben om iets te kunnen doen. Maar het is wel belangrijk dat jel globaal weet wat je wilt gaan doen, waar je moet beginnen en welke stappen je ongeveer moet gaan zetten om tot het doel wat je hebt te kunnen komen. Soms moet het doel bijgesteld worden als iets niet lukt maar je hebt toch in ieder geval een idee in welke richting je wilt of moet gaan om iets voor elkaar te kunnen krijgen.
Veel kinderen leren niet meer voldoende om vanaf het begin iets op te bouwen en volgens een eigen plan te werk te gaan. Reden daarvoor kunnen zijn:
- speelgoed is steeds vaker kant-en-klaar is, er is weinig eigen inbreng van het kind nodig en het wordt minder “uitgelokt” om met eigen ideeën en inzichten te komen
- kinderen zijn steeds vaker passief
- gemakkelijk tijdverdrijf; tv-kijken, computerspelletjes spelen enz. waardoor er steeds minder tijd overblijft om te leren hoe je volgens plan iets aanpakt
- veel volwassenen zijn geneigd om teveel voor de kinderen te doen en het bij het minste of geringste “probleem” het voor hen op te lossen
- er te weinig ruimte is om actief bezig te zijn, eigen spel te kunnen maken (hutten bouwen, slootje springen, oude kinderspelen enz.) en daardoor praktisch inzicht te verwerven
- kinderen krijgen veel minder dan vroeger de gelegenheid om van het begin af aan zich een vaardigheid eigen te maken.
Veel kinderen worden niet meer voldoende gestimuleerd om eigen ideeën te ontwikkelen en uit te voeren. Ze weten vaak niet meer goed dat je, als je iets wilt leren, je bij het begin moet beginnen en stap voor stap je je “het kunstje” eigen moet maken. Ze hebben niet genoeg eigen ervaring om te weten hoe ze een plan moeten maken en hoe ze dat vervolgens tot uitvoer kunnen brengen. Het gevolg is dan dat ze zomaar iets doen en vervolgens hopen dat het dan allemaal goed komt. Iets gestructureerd aan kunnen pakken kun je niet zomaar. Dit is ook een echte vaardigheid die geleerd moet worden.
Als je als kind bijvoorbeeld van houten blokken een straat met huizen of een kasteel wilt bouwen of als je een hut van lappen wilt maken dan moet je voor jezelf een beeld hebben hoe dat wat je wilt maken er dan uit moet gaan zien. Je moet ook weten waar je moet beginnen en hoe de huizen of het kasteel opgebouwd moeten worden, met ramen, deuren een dak enz. of hoe je een hut van stoelen en lappen moet maken. Je moet weten hoe je de stoelen moet neerzetten en de lappen er over moeten hangen en wat je moet doen zodat de lappen niet steeds naar beneden glijden. Je moet inspelen op wat er gebeurt, je plan bijstellen als iets niet goed werkt en bijv. wasknijpers of een stuk touw gebruiken om hetgeen je van plan was voor elkaar te kunnen krijgen. Het klinkt allemaal logisch maar er zijn echt kinderen die niet weten hoe ze zoiets aan zouden moeten pakken. Het gaat er dus niet perse om dat je als kind moet weten hoe je een hut moet bouwen maar het gaat vooral om de vaardigheden en inzichten die je daarmee leert. Deze vaardigheden en inzichten kun je vervolgens toepassen bij het leren op school en in je latere leven.
Als je als kind de leervaardigheid van planmatig iets opbouwen door het ZELF DOEN, bedenken en uitvoeren, niet of onvoldoende geleerd hebt dan kan het op school heel lastig worden om zelfstandig de opdrachten die je krijgt uit te gaan voeren. Dit komt simpelweg omdat je niet goed weet hoe je zoiets aanpakt, waar je moet beginnen en hoe je stap voor stap door het hele proces moet gaan om tot resultaat te kunnen komen. Je moet flexibel zijn en als iets niet lukt kunnen bedenken wat je dan moet doen zodat het wel lukt.
Door zelf te spelen, zelf dingen te bedenken, zelf dingen te bouwen of te maken, leren kinderen beter vanuit een plan en georganiseerd iets te kunnen bedenken en uitvoeren. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: de vaardigheden die via het ZELF DOEN geleerd worden kunnen later dan ook veel gemakkelijker alleen in het denken en op abstract niveau gebracht worden. Planmatig DOEN ontwikkelt zich tot planmatig kunnen DENKEN en LEREN.
Op deze manier worden samen met de motorische ontwikkeling van kinderen andere heel belangrijke vaardigheden ontwikkeld die voor het goed kunnen leren op de basisschool van bijzonder groot belang zijn.